Dit rapport is het eindresultaat van een studie gefinancierd door de provincie West-Vlaanderen. Doel van de studie is in eerste instantie een accuraat en actueel beeld te krijgen van de varkenshouderij in West-Vlaanderen (incl. een aantal evoluties). Dit beeld wordt geschetst in het eerste deel van dit rapport waarin een foto analyse van de West-Vlaamse varkenshouderij wordt gegeven. Hierna wordt ook nagegaan wat het belang van West-Vlaanderen in de totale Vlaamse varkenshouderij is.
De situatie van de West-Vlaamse varkenshouderij mag echter niet uitsluitend op provinciaal, regionaal of zelfs nationaal worden geëvalueerd. De varkenssector wordt immers steeds globaler en competitievee In de EU ondervindt (West-)Vlaanderen als producerende regio sterke concurrentie van Denemarken, Nederland, Duitsland (regio Nedersaksen) en Frankrijk (regio Bretagne). Om een beeld te vormen van de concurrentiepositie van (West-)Vlaanderen dringt ook een vergelijking tussen de verschillende varkens producerende regio's zich op. Ook buiten Europa kunnen opkomende varkens producerende regio's worden geïdentificeerd maar voor deze regio's is weinig cijfermateriaal beschikbaar. En bovendien verschillen de productieprocessen in belangrijke mate van elkaar. Een cijfermatige vergelijking is hierdoor niet mogelijk, wel zal tijdens de analyse van verschillende deelaspecten verwezen worden naar de niet-Europese varkens producerende regio's.
Behalve de beschrijvende analyse van de West-Vlaamse varkenshouderij gaat de studie ook op zoek naar de dominante krachten die de evolutie en ontwikkeling van de West-Vlaamse varkenshouderij bepalen. De West-Vlaamse varkenshouderij wordt hiervoor als productiecluster beschouwd. De analyse van de West-Vlaamse cluster gebeurt aan de hand van het Diamond Model (Porter, 2012). Dit model identificeert de verschillende factoren die de aantrekkelijkheid van een regio voor een bepaald productieproces verklaren. Concreet worden 4 determinanten voor West-Vlaanderen beschreven; (1) factor condities, (2) vraag, (3) ondersteunende & gerelateerde sectoren en (4) bedrijfsstrategie, -structuur en rivaliteit. Deze 4 determinanten beïnvloeden niet alleen de concurrentiepositie. Ze interageren ook met elkaar. Hiernaast onderscheidt Porter (1990) ook twee bijkomende factoren die elk van de vier determinanten kunnen beïnvloeden, maar zelf geen impact hebben op de concurrentiepositie; de overheid en opportuniteiten.
Op basis van de foto analyse, de vergelijking met andere varkens producerende regio's en de evaluatie van West-Vlaanderen als productiecluster kan een SWOT analyse worden opgesteld. Deze SWOT analyse zal interne zwaktes en sterktes identificeren alsook externe bedreigingen en opportuniteiten. Deze SWOT analyse wordt schematisch voorgesteld in het voorlaatste deel van dit rapport.
Op basis van de SWOT analyse worden tenslotte enkele beleidsaanbevelingen voor het West-Vlaamse provinciebestuur geformuleerd. Deze beleidsaanbevelingen kunnen verschillende doelen hebben. Enerzijds kunnen ze trachten de bestaande sterktes van de West-Vlaamse varkenshouderij verder uit te buiten of in te spelen op opportuniteiten die zich voordoen. Anderzijds kunnen de beleidsaanbevelingen ook proberen om zwaktes van de West-Vlaamse varkenshouderij weg te werken of bedreigingen af te wenden.
Deze studie maakt gebruik van beschikbare studies en databronnen alsook van informatie die door bereidwillige organisaties werd ter beschikking gesteld (Boerenbond, VLM, AMS, provincie West-Vlaanderen, Bemefa). Ter aanvulling van de kwantitatieve gegevens werden ook 3 focusgroepen en 3 expertengroepen georganiseerd. De focusgroepen gingen telkens in op één specifiek aspect van varkenshouderij in West-Vlaanderen. De expertengroepen werden gebruikt als sturend orgaan en evaluatiepanel van de tussentijdse en finale onderzoeksresultaten.
