Voedselhulp: wat brengt het op voor financieel kwetsbare gezinnen - Een vergelijking in drie Antwerpse voedselverdeelpunten

Hoewel de sociale vangnetten van Europese welvaartsstaten tot de omvangrijkste ter wereld behoren, lijkt voedselhulp voor steeds meer gezinnen in Europa een noodzaak te worden om in hun levensonderhoud te voorzien (Lambie-Mumford & Silvasti, 2020; Riches, 2018). Er zijn verschillende signalen dat de COVID-19 crisis deze tendens nog heeft versterkt. Omwille van onvoldoende financiële middelen – vaak door (onder andere) te lage inkomens – zien mensen zich genoodzaakt aan te kloppen bij een lie…

Hoewel de sociale vangnetten van Europese welvaartsstaten tot de omvangrijkste ter wereld behoren, lijkt voedselhulp voor steeds meer gezinnen in Europa een noodzaak te worden om in hun levensonderhoud te voorzien (Lambie-Mumford & Silvasti, 2020; Riches, 2018). Er zijn verschillende signalen dat de COVID-19 crisis deze tendens nog heeft versterkt. Omwille van onvoldoende financiële middelen – vaak door (onder andere) te lage inkomens – zien mensen zich genoodzaakt aan te kloppen bij een liefdadigheidsinstantie waarvan het aanbod vandaag de dag alomtegenwoordig is: de voedselbanken. Maar van welke grootteorde is deze vorm van noodhulp voor mensen met een beperkt budget? Slechts enkelen onderzochten eerder wat de prijs of waarde van een voedselpakket bedraagt en wat dit betekent voor het gezinsbudget (Caraher & Furey, 2018; Jessri et al., 2014; Pollastri & Maffenini, 2018).

In België werd in 2019 voor het eerst de monetaire waarde van voedselhulp geschat in een Antwerps voedselverdeelpunt en vergeleken met de minimale kost van een gezond voedingspatroon en het leefloon, een bijstandsuitkering die onderdeel is van het recht op maatschappelijke integratie (Hermans & Penne, 2019).

Deze nota bouwt verder op het werk van Hermans & Penne (2019) en levert een nieuwe bijdrage door de metingen uit te breiden van één naar drie organisaties om zo een vergelijking mogelijk te maken. Dit is een nuttige oefening omdat het veld van voedselhulp aanzienlijk versnipperd is. In België wordt voedselhulp vaak door vrijwilligers van caritatieve organisaties bedeeld. Deze instanties opereren overwegend los van elkaar, wat tot gevolg heeft dat organisaties verschillende voorwaarden opstellen over wie bij hen hulp kan ontvangen, andere bevoorradingsbronnen hebben, enzovoort. Om deze reden is het interessant na te gaan hoe de werking tussen Antwerpse voedselverdeelpunten verschilt en of deze verschillen zich ook laten merken in de monetaire waarde van voedselhulp. Aangezien de uit te delen voeding en dus ook de monetaire waarde van voedselpakketten van dag tot dag wijzigt, hanteren we meerdere meetmomenten en bekijken we de grootte van de schommelingen. Naast de monetaire waarde van de pakketten werpen we ook een blik op de inhoud van de voedselpakketten met betrekking tot verschillende voedingscategorieën. We vergelijken dit enerzijds met de voedingskorf (die een gezond voedingspatroon weerspiegelt) en anderzijds met data van het huishoudbudgetonderzoek (dat werkelijke uitgaven van huishoudens bevat). Deze nota reflecteert tot slot ook over de methodologische mogelijkheden en uitdagingen om de geldwaarde van voedselhulp te schatten en hoe dit in meerdere organisaties op een zo uniform mogelijke wijze kan gebeuren.