Al vijf jaar voorziet de Vlaamse overheid ruim 1 miljoen gezinnen maandelijks van een Groeipakket als ondersteuning in de kosten van kinderen en om kinderarmoede te bestrijden. Een goed moment voor de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) om een evaluatie te maken en te adviseren over het potentieel van het Groeipakket. Uit een analyserapport van de SERV blijkt dat het Groeipakket voor veel gezinnen inderdaad de bedoelde ondersteuning biedt. Voor kwetsbare gezinnen is de toelage echter onvoldoende om de noodzakelijke kosten van kinderen te dekken. Daarom stellen de Vlaamse werkgevers en vakbonden voor om de sociale toeslag voor deze gezinnen te verhogen, de inkomensvallen aan te pakken en de kinderopvangtoeslag te hervormen. Verder is er ook een stabiel en consequent budgettair kader nodig voor het Groeipakket. Al deze aanpassingen moeten de kansen van kinderen in armoede versterken en tegelijk de stap naar werk voor hun ouders meer lonend maken.
Gezinnen mogen zich geen zorgen maken dat (nieuw) werk of promotie wel een stijging van het brutogezinsinkomen inhoudt maar tegelijk ook een daling van het netto gezinsinkomen oplevert door het wegvallen van sociale toeslagen. Uit het analyserapport van de SERV blijkt dat dergelijke inkomens- en promotievallen wel degelijk bestaan. Dat komt omdat het toekennen van een sociale toeslag nu te veel een alles-of-niets-verhaal is. De SERV stelt voor om de harde inkomensgrenzen (eronder wel een toeslag, erboven niet) te laten vallen en over te schakelen op een fijnmazig systeem zoals voor de schooltoeslag. Daar kijkt de overheid al naar de gezinssamenstelling en het inkomen om op een meer verfijnde manier de financiële draagkracht van het gezin in rekening te brengen. Gezien deze gegevens al verzameld worden voor het bepalen van de schooltoeslag, vraagt deze nieuwe berekening niet zoveel moeite maar heeft ze wel een activerend effect.
De SERV stelt ook voor om de kinderopvangtoeslag in het Groeipakket te hervormen. Vooral de kinderopvang voor kinderen jonger dan 3 jaar is nu een zware dobber voor gezinnen met een laag inkomen. Dat maakt dat ze snel ontmoedigd geraken als ze zien wat de kinderopvang hen zal kosten als ze (meer) willen werken of een opleiding volgen. Door een aangepaste kinderopvangtoeslag voor gezinnen met een beperkt inkomen die daadwerkelijk gebruikmaken van de formele opvang, kan gezorgd worden dat de kost en toegang tot opvang de stap naar werk niet meer bemoeilijkt. De kinderopvang draagt trouwens ook bij aan de brede ontwikkeling van de kinderen.
Hoewel de Vlaamse overheid decretaal een groeitraject vastlegt, werd dit de voorbije jaren naar beneden aangepast. Daarnaast volgt dit budget ook door de stijgende inflatie de kosten van kinderen in kwetsbare gezinnen onvoldoende. De Vlaamse sociale partners vragen daarom een hervorming en budgettaire evolutie die stabiel en consequent uitgevoerd wordt en kinderen en hun gezinnen voldoende ondersteunt. De SERV reikt hiervoor een aantal scenario’s aan.
Het Groeipakket is en blijft een belangrijk en krachtig beleidsinstrument voor de Vlaamse sociale partners. Het maakt ook deel uit van een ruimer gezinsbeleid dat kinderen en hun ouders ten goede komt. Gezien het analyserapport van de SERV uitwijst dat kwetsbare gezinnen betere ondersteuning nodig hebben, vragen de Vlaamse werkgevers en vakbonden om het Groeipakket bij te sturen. Een breed debat met beleidsmakers, academici en middenveld is nodig om tot goed doordachte en gedragen aanpassingen te komen binnen een sluitend budgettair kader. Een sterke betrokkenheid via medebeheer van de sociale partners is wenselijk, onder meer met het oog op het stroomlijnen van de combinatie gezin en werk. De SERV kijkt dan ook uit naar een initiatief van de (volgende) Vlaamse Regering.
