De wasbeer in Vlaanderen

Het voorkomen van de wasbeer wordt in West-Europa al enkele decennia met bijzondere aandacht gevolgd. De soort is oorspronkelijk inheems in Noord- en Midden-Amerika en werd in de eerste helft van de vorige eeuw voor de pelsindustrie of als gezelschapsdier, in verschillende fasen en op verschillende plaatsen, naar Europa en Azië overgebracht. Zowel ontsnappingen van dieren uit kwekerijen en zoos en van huisdieren, als opzettelijke loslatingen voor de pelsjacht lagen aan de basis van blijvende ves…

Het voorkomen van de wasbeer wordt in West-Europa al enkele decennia met bijzondere aandacht gevolgd. De soort is oorspronkelijk inheems in Noord- en Midden-Amerika en werd in de eerste helft van de vorige eeuw voor de pelsindustrie of als gezelschapsdier, in verschillende fasen en op verschillende plaatsen, naar Europa en Azië overgebracht. Zowel ontsnappingen van dieren uit kwekerijen en zoos en van huisdieren, als opzettelijke loslatingen voor de pelsjacht lagen aan de basis van blijvende vestiging in het wild buiten het oorspronkelijke areaal. 

In Vlaanderen valt de wasbeer onder het Soortenbesluit (2009), partim uitheemse soorten. Sinds augustus 2016 werd daarbij via EU-verordening Nr. 1143/2014 een verbod op het particulier houden of verhandelen van wasbeer ingesteld. Deze beperkingen kwamen bovenop het impliciete verbod dat reeds gold op basis van de ‘Positieflijst zoogdieren’, waar wasbeer niet is opgenomen. 
Als niet-inheemse soort is de wasbeer in principe ongewenst in de natuur. Specifiek voor de soort zelf worden daarbij verschillende redenen aangehaald : het betreft een predator die mogelijk een bedreigende invloed uitoefent op de biodiversiteit, regelmatig pluimvee doodt en gebouwen beschadigt, en drager kan zijn van een voor de mens niet-ongevaarlijke parasitaire worm. Over de werkelijke draagwijdte en impact van deze negatieve eigenschappen bestaat – ook in wetenschappelijke kringen – discussie. Zij gelden immers analoog ook voor inheemse (beschermde) roofdieren, zodat enig risico op het hanteren van een ‘dubbele moraal’ hierbij niet ondenkbeeldig wordt. Bovendien, en vooral, is eerder uit langjarige  beheerervaring en -onderzoek in Duitsland gebleken dat wasberen zich, eens stevig gevestigd, heel moeilijk efficiënt laten bestrijden en terugdringen. De vraag of, en desgevallend hoe, wasberen (nog langer of opnieuw) systematisch dienen bestreden te worden in West-Europa, maakt actueel voorwerp uit van internationaal overleg (o.a. binnen Euroraccoon, https://euromammals.org/euroraccoon/). Los daarvan kan ingrijpen in specifieke situaties wenselijk zijn om, lokaal en tijdelijk, een acuut natuurbehoudsprobleem te helpen milderen of te vermijden.