De Studiedienst van de Vlaamse Regering verrichte internationaal vergelijkend onderzoek op basis van de International Social Survey Programme en zocht antwoorden op de vragen: “Hoe kijkt de werkende bevolking zelf, hier in Vlaanderen en in tal van andere Europese landen, aan tegen (betaald) werk? Hoe belangrijk is arbeid voor hen? Wat is er van belang in een job en treft men deze aspecten ook aan in de huidige baan? Is men tevreden met het werk?”
Een groot deel van de Europese landen, waaronder Vlaanderen, heeft een overwegend traditionele visie op werken (werken is belangrijk). Aan de andere kant van het spectrum zitten Oost- en Zuid-Europese landen met een meer moderne kijk op arbeid (werken enkel om iets te verwerven). Daar tussenin zitten er nog een aantal landen waar de toewijzing aan een moderne of traditionele visie minder eenduidig is.
Haast één op vijf Vlaamse werkenden ziet een job alleen maar als een manier om geld te verdienen en niet meer dan dat. Ruimschoots de helft van de Vlamingen wil aan de slag blijven, ook al is dat financieel niet nodig (traditioneel).
Werkzekerheid en een interessante job hebben, zijn (zeer) belangrijk voor meer dan 95% van de werkende Vlamingen. Ook in West- en Noord-Europa kennen deze twee werkaspecten de meeste bijval. In Zuid- en Oost-Europa is naast werkzekerheid, een hoog inkomen van belang.
Het gemiddelde niveau van tevredenheid met het werk is vrij hoog in de Europese landen, rond 5 op 7. Zuid- en Noord-Europa vertonen de hoogste gemiddelde arbeidstevredenheid. Vlaanderen behoort samen met Letland en Frankrijk tot de hekkensluiters! In Vlaanderen zijn er maar twee werkaspecten die echt een invloed hebben op de algemene tevredenheid met het werk, namelijk een interessante baan en een job die nuttig is voor de samenleving. Goede mogelijkheden om vooruit te komen, een hoog inkomen en werkzekerheid blijken niet bij te dragen tot de algemene arbeidstevredenheid van de werkende Vlaming, wat wel het geval is bij de West-, Noord- en Zuid-Europese werkende bevolking.
In Vlaanderen zijn vrouwen even tevreden over hun werk als mannen, net zoals dat het geval is in West- en Noord-Europa. De sociale aspecten in een job kunnen bij haar op een significant hogere waardering rekenen dan bij hem. Er is voor de Vlaamse werkende vrouw maar één werkaspect dat echt een bijdrage levert aan haar globale arbeidstevredenheid en dat is het hebben van een interessante baan. Waar Vlaanderen op gebied van vrouwelijke werkzaamheidsgraad tot de middenklasse behoort, maakt het deel uit van de hekkensluiters als het over globale tevredenheid met het werk handelt!
Net zoals de Noord-Europese vijftigplussers hebben de Vlaamse ouderen niet echt een meer traditionele opvatting over arbeid dan jongeren. Alleen weten de oudere Vlamingen zoals hun Scandinavische leeftijdsgenoten de sociale kant van een job hoger in te schatten. Net zoals in Oost- en West-Europa wijkt de arbeidstevredenheid bij de werkende vijftigplussers in Vlaanderen niet significant af van die bij de collega’s die aan het begin van hun loopbaan staan. Voor de Vlaamse werkende oudere draagt enkel een interessante job bij tot de globale arbeidstevredenheid, in de meeste landengroepen spelen meerdere aspecten een rol. Werkzekerheid, een hoog inkomen en een baan waarin men zelfstandig kan werken werden meermaals vernoemd bij de Noord- en West-Europese vijftigplussers.
Niet alleen draagt Vlaanderen de rode lantaarn op het vlak van werkzaamheidsgraad bij de 55-64-jarigen, de Vlaamse werkende ouderen blijken ook de laagste score voor globale arbeidstevredenheid te hebben!
Om de arbeidstevredenheid, en laten we hopen de werkzaamheidsgraad hoger te krijgen, zal door het beleid en de sociale partners vooral moeten ingespeeld worden op de werkaspecten die de werknemers zelf belangrijk vinden. De hamvraag is dan ook: “Welke maatregelen en omstandigheden kunnen een job interessant maken en houden voor de werkende Vlamingen? Wat geeft de Vlaamse werkende het gevoel dat zijn/haar job belangrijk is voor de samenleving?”
