Referentieregio's Vlaanderen: strategie regiovorming Vlaanderen

Het (ontwerp van) Regiodecreet zorgt voor een decretale verankering van de referentieregio’s en definieert het concept, het toepassingsgebied, de principes en de gevolgen van regiovorming.

• Het Vlaamse Gewest wordt ingedeeld in 15 referentieregio’s, zoals opgenomen in de bijlage bij het ontwerpdecreet. Elke gemeente behoort tot 1 referentieregio.
   
• De regiovorming is van toepassing op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met rechtspersoonlijkheid in de zin van het decreet van 22 december 201…

Het (ontwerp van) Regiodecreet zorgt voor een decretale verankering van de referentieregio’s en definieert het concept, het toepassingsgebied, de principes en de gevolgen van regiovorming.

• Het Vlaamse Gewest wordt ingedeeld in 15 referentieregio’s, zoals opgenomen in de bijlage bij het ontwerpdecreet. Elke gemeente behoort tot 1 referentieregio.
   
• De regiovorming is van toepassing op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met rechtspersoonlijkheid in de zin van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur. Concreet gaat het om projectverenigingen, dienstverlenende verenigingen en opdrachthoudende verenigingen (al dan niet met private deelname).
   
• Het toepassingsgebied beperkt zich momenteel tot die samenwerkingsverbanden die door de gemeenten van onderuit opgericht worden met het oog op de gemeenschappelijke behartiging van doelstellingen van gemeentelijk belang. Ook de samenwerkingsverbanden die door Vlaanderen gestimuleerd of opgelegd worden, zullen zich moeten organiseren volgens de referentieregio’s. Dit gebeurt via sectorale regelgeving van de betrokken Vlaamse beleidsdomeinen, of via een uitbreiding van het toepassingsgebied van het Regiodecreet.
   
• Regioconform samenwerken impliceert dat gemeenten hun intergemeentelijke samenwerkingsverbanden organiseren binnen de grenzen van hun eigen referentieregio. Supraregionale samenwerking blijft mogelijk. Het staat de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden vrij een gemotiveerde aanvraag tot tijdelijke of definitieve afwijking van de principes van regioconform samenwerken aan te vragen. De Vlaamse Regering beoordeelt die aanvraag.
   
• Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden die vanaf 1 januari 2023 opgericht worden, zullen zich meteen aan de referentieregio’s moeten conformeren. Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden die vóór die datum opgericht zijn, moeten uiterlijk 31 december 2030 in overeenstemming zijn met de principes van regioconform samenwerken.
   
• Afvalintercommunales krijgen tijd tot 31 december 2036 om zich te organiseren volgens de referentieregio’s.
   
• Verenigingen en vennootschappen voor maatschappelijk welzijn vallen buiten het toepassingsgebied van de regiovorming. Een vrijwillige aanpassing aan de regiogrenzen wordt wel aangemoedigd. Lokale besturen kunnen uittreden om een afstemming op de regiogrenzen te bereiken, zonder een schadevergoeding verschuldigd te zijn.
   
• Het Regiodecreet bevat een stimulans voor samenwerking tussen lokale besturen binnen eenzelfde referentieregio op het vlak van personeelsmobiliteit: de regiomobiliteit.
   
• Het Regiodecreet introduceert 2 bijkomende instrumenten voor democratische legitimiteit van de regiowerking (naast de bestaande in het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur). Enerzijds wordt de regiowerking een vast maandelijks punt op de agenda van het college van burgemeester en schepenen, anderzijds wordt de regiowerking minstens tweemaal per jaar op de agenda van de gemeenteraad geplaatst.
   
• Het Regiodecreet wijzigt tot slot ook het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur. Zowel voor de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden als voor verenigingen en vennootschappen voor maatschappelijk welzijn wordt het goedkeuringstoezicht afgeschaft en vervangen door een voorafgaand niet-bindend advies van de Vlaamse Regering. Het goedkeuringstoezicht blijft wel in overgang behouden zolang een dienstverlenende of opdrachthoudende vereniging niet voldoet aan de principes van regioconform samenwerken.