Op donderdag 18 en donderdag 25 februari 2016 werden de resultaten van de studie over arbeidsmigratie in de regio Zuid- en Midden-West-Vlaanderen voorgesteld. De studie kadert in het project ‘Vamos Vacaturos’ en werd gemaakt door het Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis (Amsab-ISG).
Met het project willen de partners werken aan een positiever beeld over mensen met buitenlandse herkomst op de werkvloer door goed te informeren over het fenomeen arbeid en migratie.
Volgende onderzoeksvragen werden gesteld:
- Hoe kwamen de eerste arbeidsmigranten hier terecht?
- Hoe verloopt de arbeidsmigratie nu?
- Welk soort firma’s doen beroep op arbeidsmigranten en welke jobs voeren ze uit?
- Hoe kwamen de eerste arbeidsmigranten hier terecht?
De regio kent een lange geschiedenis van economische migratie. Voor de Tweede Wereldoorlog ging het voornamelijk over emigratie naar Noord-Frankrijk: meer dan 100.000 Belgen waren in 1930 in Noord-Frankrijk tewerkgesteld, waarvan de meesten uit Rijsel. Daarna kwam geleidelijk de immigratie naar de Zuid- en Midden-West-Vlaamse regio op gang, vooral naar Kortrijk.
Met de ‘Golden Sixties’ kwamen West-Vlaanderen in een indrukwekkende economische ontwikkeling terecht met een volledige tewerkstelling tot gevolg, ook in de regio Kortrijk-Roeselare. Wanneer de economie aantrok, steeg de vraag naar buitenlandse arbeidskrachten. Bij mindere economische prestaties nam die weer af. De ‘immigratiestop’ van ’74 betekende echter niet het einde van de immigratie. Arbeidsverdragen, toeristenvisa en informele netwerken boden evenveel mogelijkheden voor onze bedrijven om buitenlanders aan het werk te stellen.
Hoe verloopt de arbeidsmigratie nu?
Arbeidsmigratie wordt, zowel vroeger als nu, door de werkgevers uit de regio als een (nood)oplossing gezien om het tekort aan arbeidskrachten op te lossen.
Regionale cijfers van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) tonen echter aan dat werkzoekenden met vreemde origine het momenteel in Zuid- en Midden-West-Vlaanderen structureel moeilijker hebben dan elders in Vlaanderen om aan de slag te kunnen. Dat heeft mogelijk te maken met de familiale geschiedenis van vele van de bedrijven in deze regio.
Werkzoekenden van vreemde origine maken in het zuiden van onze provincie ongeveer 21 % uit van de werkzoekenden. Waar de algemene werkloosheid in Midden- en Zuid-West-Vlaanderen in de loop van 2015 is afgenomen met 5 %, is er bij de groep werklozen van vreemde origine eerder een toename van 2,2 %.
Welk soort firma’s doen beroep op arbeidsmigranten?
Zowel kleine zelfstandigen als grotere internationale bedrijven doen een beroep op buitenlandse werknemers. Beide groepen rekruteren daarbij liefst bij de onmiddellijke kennissenkring van de buitenlandse werknemers die ze al in dienst hebben.
Over het algemeen oefenen migranten jobs uit waarvoor moeilijk Belgen te vinden zijn, zowel voor laaggeschoolde als voor hoger geschoolde profielen. Opmerkelijk is dat de belangstelling om als zelfstandige aan de slag te gaan bij de arbeidsmigranten groter is dan bij de Belgische bevolking. In 2013 was 14 % van de zelfstandigen in Vlaanderen afkomstig uit het buitenland.
Werken aan een positiever beeld
Aan de hand van getuigenissen van zowel bedrijfsleiders als van werknemers willen de partners bijdragen aan een positiever beeld van de migrant op de werkvloer. Bedrijfsleiders zijn op zoek naar competente mensen. Waar ze vandaan komen, mag geen invloed hebben.
‘Vamos Vacaturos’
Het project ‘Vamos Vacaturos’ is een initiatief van de Provincie West-Vlaanderen in samenwerking met Stad Harelbeke, Stad Kortrijk, Stad Roeselare, Stad Waregem, VDAB, BIE, De Som, Intercultureel Huis Leiaarde, Resoc-Serr Midden-West-Vlaanderen, Resoc-Serr Zuid-West-Vlaanderen en Zuidwest.
