Beleidsdomein Onderwijs en Vorming Omgevingsanalyse 2024-2029

De Vlaamse onderwijsadministratie maakt naar aanleiding van de wissel van de legislatuur traditioneel een analyse van de belangrijkste grote trends en maatschappelijke ontwikkelingen die op ons afkomen en waar we dus best rekening mee houden wanneer we het toekomstig onderwijsbeleid vorm geven. In het bredere maatschappelijke domein zijn er immers veel ontwikkelingen en veranderingen waar onderwijs geen vat op heeft, maar die vroeg of laat toch een impact hebben op hoe de school en de klas van d…

De Vlaamse onderwijsadministratie maakt naar aanleiding van de wissel van de legislatuur traditioneel een analyse van de belangrijkste grote trends en maatschappelijke ontwikkelingen die op ons afkomen en waar we dus best rekening mee houden wanneer we het toekomstig onderwijsbeleid vorm geven. In het bredere maatschappelijke domein zijn er immers veel ontwikkelingen en veranderingen waar onderwijs geen vat op heeft, maar die vroeg of laat toch een impact hebben op hoe de school en de klas van de toekomst er gaan uitzien.
We hebben niet de ambitie om aan exacte toekomstvoorspelling te doen. Dat bewezen de gebeurtenissen de afgelopen vijf jaar maar al te goed. De omgevingsanalyse van vijf jaar terug had iets kunnen zeggen over de kans op wereldwijde pandemieën zoals die er in het verleden nog waren. Maar niemand kon voorspellen dat zo’n pandemie in 2020 effectief de hele samenleving op haar grondvesten zou laten daveren en er toe zou leiden dat de scholen een tijdlang de deuren zouden moeten sluiten. Een voorbeeld van een disruptieve gebeurtenis waarvan we de gevolgen nog altijd aan het verwerken zijn. Ook hadden we in de vorige omgevingsanalyse
een passage kunnen wijden aan de geopolitieke ontwikkelingen in Oost-Europa. We hadden echter niet kunnen voorspellen dat in 2022 de territoriale integriteit van een Europees land als Oekraïne zou geschonden worden en er daardoor een nieuwe grote vluchtelingenstroom tot stand zou komen die ons Vlaams onderwijs voor nieuwe grote uitdagingen zou stellen.
Met deze omgevingsanalyse pretenderen we dus noch volledigheid, noch exacte voorspellingen. We verzamelden die trends waarvan we denken dat ze duurzaam zijn en waar het belangrijk is om er op korte en middellange termijn rekening mee te houden en er tijdig via beleid of via de praktijk op te kunnen antwoorden. We doen dat met een open, constructieve maar kritische ingesteldheid, dus zonder zo maar mee te gaan met elke hype of plots opkomende nieuwe maatschappelijke ontwikkeling. Zo voorspelde de onderwijsadministratie op basis van demografische en arbeidsmarktprognoses in de omgevingsanalyse van tien jaar terug dat er een tekort aan leerkrachten en schoolleiders dreigde. De duidelijke trend van dalende leerlingenprestaties op internationale en Vlaamse testen werd ook al langere tijd geleden beschreven Net zoals we vijf jaar geleden aangaven dat onderwijs nog een belangrijke weg af te leggen had op het vlak van digitalisering.