De aansluiting tussen opleiding en beroep bij afgestudeerden uit het hoger onderwijs: Vlaanderen in internationaal perspectief

Onderwijs bepaalt in belangrijke mate de latere levenskansen in het algemeen en de
arbeidsmarktkansen in het bijzonder. Op nationaal en internationaal vlak is de aansluiting tussen
onderwijs en arbeidsmarkt dan ook een belangrijk punt op de beleidsagenda (zie bvb. European
Commission, 2011). Het blijkt immers niet voor alle individuen evident om een passende aansluiting
te vinden tussen het behaalde diploma en de job. De afgelopen decennia is er uitgebreid onderzoek
verricht naar de arbeidsmarktintre…

Onderwijs bepaalt in belangrijke mate de latere levenskansen in het algemeen en de
arbeidsmarktkansen in het bijzonder. Op nationaal en internationaal vlak is de aansluiting tussen
onderwijs en arbeidsmarkt dan ook een belangrijk punt op de beleidsagenda (zie bvb. European
Commission, 2011). Het blijkt immers niet voor alle individuen evident om een passende aansluiting
te vinden tussen het behaalde diploma en de job. De afgelopen decennia is er uitgebreid onderzoek
verricht naar de arbeidsmarktintrede van schoolverlaters en jongeren. Hierbij is de aandacht vooral
gegaan naar zogenaamde overscholing (Groot en Maassen van den Brink, 2000; McGuinness, 2006),
dit impliceert dat het niveau van de opleiding het vereiste niveau voor de uitoefening van de baan
overstijgt. Hieruit blijkt dat in de meeste landen een omvangrijk gedeelte van de jongeren hun
carrière overgeschoold beginnen (Battu, Belfield en Sloane, 1999; Verhaest en Van der Velden,
2013). Cijfers voor Vlaamse jongeren op basis van de SONAR data suggereren dat, afhankelijk van de
toegepaste meetmethode, 26 tot 54% overgeschoold is voor de eerste job (zie Verhaest en Omey,
2003). Meer recentelijk is er ook een groeiende aandacht voor horizontale (mis)match, dit is de
aansluiting tussen de gevolgde onderwijsrichting en de inhoud van de job (Wolbers, 2003; Robst,
2007; Humblet, 2007). Zo vonden Verhaest, Van Trier en Sellami (2011) dat 16% van de Vlaamse
schoolverlaters uit het hoger onderwijs tijdens hun eerste job terecht komen in een job waarvan de
inhoud niet overeenstemt met de gevolgde studierichting. Verder bleek de overgrote meerderheid
van de schoolverlaters deze horizontale mismatch te combineren met overscholing. Tot slot bleek
ook dat vooral de combinatie van deze twee vormen van mismatch aanleiding geeft tot lagere
arbeidstevredenheid en lagere lonen.