Ook in 2018 zet de groei van de biologische landbouw in Vlaanderen zich voort. De consumptie van biologische producten is daarentegen gestagneerd ten opzichte van 2017.
Het aantal Vlaamse landbouwbedrijven die onder controle staan voor biologische productie is vorig jaar gestegen tot 514 bedrijven. Dat is een toename met bijna 10%. Er waren 56 nieuwe aanmeldingen, terwijl 11 bedrijven hun biologische productie in de loop van 2018 hebben stopgezet.
Het biologisch en omschakelingsareaal groeide in Vlaanderen aan tot 7.913 hectare (+7%) en maakt nu ongeveer 1,3% uit van het totale Vlaamse landbouwareaal. De grootste oppervlakte bio vinden we in de provincies Antwerpen en Oost- en West-Vlaanderen. Ruim 70% van de totale netto-aangroei van het bioareaal is te danken aan de producenten die zich in 2018 als nieuwkomer hebben aangemeld.
Meer dan een kwart van de Vlaamse biologische landbouwbedrijven heeft biologische dierlijke productie, al dan niet gecombineerd met een vorm van plantaardige productie. Het totale aantal als bio geregistreerde dieren steeg met 15% ten opzichte van 2017. Vooral in de biologische pluimveehouderij zien we stevige groeicijfers. Het aantal producenten met biovarkens is, net als de biovarkensstapel, licht afgenomen in vergelijking met het voorgaande jaar.
Er is veel belangstelling voor de biologische productiemethode: de beroepsopleidingen en starterscursussen voor wie actief wil worden in de biologische sector zijn populair. Ook het aantal landbouwers en land- en tuinbouwscholen die advies zoeken over de omschakeling naar de biologische productiemethode blijft hoog.
Eind 2018 stonden er in Vlaanderen 1.102 unieke bedrijven onder controle voor activiteiten als verdeler, bereider, verkooppunt, importeur en/of exporteur van biologische producten. Dat zijn er bijna 10% meer dan in 2017. Bedrijven die verschillende marktactiviteiten combineren, komen het meest voor: zij maken 38% uit van de marktdeelnemers die niet actief zijn als producent. De vaakst voorkomende hoofdactiviteit bij deze Vlaamse marktdeelnemers betreft de vervaardiging van en groothandel in biologische voedingsproducten zoals suiker, cacao, koffie, thee en kruiden.
In 2018 werd via Vlaanderen bijna 242.000 ton aan biologische producten afkomstig uit niet-EU-landen in de EU ingevoerd. Het merendeel van deze zendingen wordt aangeboden bij de douaneautoriteiten van Antwerpen en Mechelen. Op productniveau valt het overwicht op van verse bananen: zij maken meer dan 40% uit van de totale massa aan biologische producten die door Vlaanderen worden ingeklaard.
De overheidsuitgaven specifiek voor de biologische sector stegen in het kalenderjaar 2018 tot bijna 5,4 miljoen euro. Met een aandeel van 54% lag het zwaartepunt duidelijk bij de financiële stimulering van de biologische landbouwer. Ook de overheidsuitgaven voor bio-onderzoek zijn toegenomen en worden voor het kalenderjaar 2018 geraamd op net geen miljoen euro.
De Belgische consumptiemarkt voor biologische producten blijft groeien: de totale bestedingen aan bioproducten van de Belgische gezinnen namen in 2018 toe met 15% tot 760 miljoen euro. Vlaanderen heeft hierin een bescheiden aandeel van 38%. De Vlaamse bestedingen aan verse biovoeding en –dranken stagneerden op 189 miljoen euro.
Het Belgische marktaandeel van biologische versproducten groeit eveneens gestaag. In 2018 is het aandeel van bio in de totale bestedingen aan versproducten gestegen van 3,3% naar 3,9%. In Vlaanderen bleef het marktaandeel van biologische verse voeding stabiel op 2,5%. In België hebben de biovleesvervangers het grootste marktaandeel met 27%. Het kleinste marktaandeel vinden we bij de biologische vleeswaren met een bio-aandeel van nauwelijks meer dan 1%.
Het aantal Belgische consumenten die op jaarbasis minstens eenmaal een vers bioproduct kopen, blijft met 9 op de 10 kopers op een zeer hoog peil. De gezinnen met kinderen met een beperkt inkomen hebben het laagste bioaandeel (1,6%) in hun totale bestedingen aan verse voeding, maar hun aandeel groeit. De welgestelde gezinnen met kinderen en de jonge alleenstaanden hebben het hoogste bio-aandeel: ze besteden 5% van hun uitgaven voor verse voeding aan bio.
De klassieke supermarkt blijft voorlopig het grootste biokanaal, maar voelt de hete adem van het gespecialiseerde kanaal in de nek. De hoevewinkel en de boerenmarkt zijn de kanalen met het hoogste percentage aan biologische producten in het assortiment. Een kwart van de producten is hier biologisch.
