Publicatie - Studie, onderzoeksrapport, analyse

Gentse Economische Inzichten, 2023, 9: Hoezo energiecrisis? Analyse van de energiefactuur van 930,000 gezinnen

Oorspronkelijke titel: Hoezo energiecrisis? Analyse van de energiefactuur van 930,000 gezinnen

Bron: ugent.be

11-05-2023

Publicatiejaar: 2023 Editie: 9 Aantal pagina's: 11

Volgens officiële statistieken die worden gebruikt voor de consumptieprijsindex was de energiefactuur (na overheidssteun) voor het "crisisjaar" 2022 gemiddeld 81% duurder dan in 2018. Echter, dit staat in schril contrast met de realiteit. Banktransactiegegevens van 930.000 gezinnen tonen aan dat de energiefactuur van een gemiddeld (mediaan) gezin in de praktijk slechts 17% (1%) duurder was. Bijna de helft vande gezinnen (47%) betaalde in 2022 zelfs minder voor energie dan in 2021.
Dat betekent …

Volgens officiële statistieken die worden gebruikt voor de consumptieprijsindex was de energiefactuur (na overheidssteun) voor het "crisisjaar" 2022 gemiddeld 81% duurder dan in 2018. Echter, dit staat in schril contrast met de realiteit. Banktransactiegegevens van 930.000 gezinnen tonen aan dat de energiefactuur van een gemiddeld (mediaan) gezin in de praktijk slechts 17% (1%) duurder was. Bijna de helft vande gezinnen (47%) betaalde in 2022 zelfs minder voor energie dan in 2021.
Dat betekent niet dat niemand zwaar getroffen werd: ongeveer 5% van de gezinnen betaalde op jaarbasis minstens €1500 meer dan in 2021, sommigen zelfs €3000‐€4000 meer. Niettemin waren die extreme stijgingen uitzonderingen en niet de regel.
Drie factoren kunnen het verschil tussen de officiële cijfers en de realiteit verklaren. Ten eerste houdt de index alleen rekening met de tarieven van nieuwe (vaste of variabele) energiecontracten, terwijl de meerderheid van de gezinnen een contract had (heeft) met een vast tarief van vóór de crisis. Ten tweede gaan de officiële cijfers uit van verbruiksvolumes die dateren van vóór de coronapandemie, terwijl er in de praktijk sprake was van lagere verbruiksvolumes. Tenslotte is er een verschil omdat bepaalde vormen van overheidssteun in de statistieken worden uitgespreid over de tijd, terwijl gezinnen er in werkelijkheid al ten volle van hebben kunnen genieten. Als gevolg van de meetfout werd de consumptieprijsindex in 2022 gemiddeld met 3,3% overschat en de gezondheidsindex met 3,5% (respectievelijk 4,4% en 4,7% op basis van de mediaanfactuur). Hierdoor zijn de lonen en uitkeringen veel meer gestegen dan het daadwerkelijke koopkrachtverlies.
Anderzijds zullen het uitspreiden van de overheidssteun in de statistieken en de daling van energieprijzen in de nabije toekomst een neerwaarts effect hebben op de index, terwijl in de praktijk de energiefactuur voor veel gezinnen duurder zal worden en de steun wegvalt. De inflatie in de portemonnee zal daardoor gedurende een periode hoger zijn dan de statistieken en de loonindexatie.
Omdat er enkel nieuwe energiecontracten in de index worden opgenomen, ontstaan er ongewenste schommelingen in zowel de koopkracht van werknemers als de concurrentiepositie van bedrijven. We bevelen aan om dit fundamentele probleem op te lossen door de werkelijke energiefacturen van de gezinnen te gebruiken voor het berekenen van de consumptieprijsindex.

Bron: Kerninzichten p 2 - 11-05-2023