Marien onderzoek in Vlaanderen en België: Een inventaris van het onderzoekslandschap 2021

Uit de inventaris blijkt dat ons land 123 mariene onderzoeksgroepen (MOGs) telt die in 2020 samen meer dan 750 mariene peer-reviewed publicaties publiceerden – voor beiden een significante stijging ten opzichte van 2019. We kunnen dus stellen dat het coronajaar 2020 alsnog een erg vruchtbaar jaar was voor onze mariene onderzoekers. Op internationaal vlak kunnen we de wetenschappelijk output van de MOGs vergelijken met de grotere mariene instituten in de buurlanden.

Naast een hoge productiviteit b…

Uit de inventaris blijkt dat ons land 123 mariene onderzoeksgroepen (MOGs) telt die in 2020 samen meer dan 750 mariene peer-reviewed publicaties publiceerden – voor beiden een significante stijging ten opzichte van 2019. We kunnen dus stellen dat het coronajaar 2020 alsnog een erg vruchtbaar jaar was voor onze mariene onderzoekers. Op internationaal vlak kunnen we de wetenschappelijk output van de MOGs vergelijken met de grotere mariene instituten in de buurlanden.

Naast een hoge productiviteit blijkt uit de nieuwste inventaris eens te meer de inhoudelijke diversiteit van het Belgische marien onderzoek. De onderzoeksgroepen zijn actief in niet minder dan 24 verschillende disciplines, met op kop de natuurwetenschappen (86 MOGs) en de ingenieurswetenschappen (41 MOGs). De meeste van de Belgische MOGs zijn geaffilieerd aan Vlaamse universitaire associaties (75) en Franstalige universiteiten en hogescholen (34), al tellen de individuele groepen van de Vlaamse en federale wetenschappelijke instellingen doorgaans een groter aantal wetenschappelijke en technische medewerkers.

De voorbije 12 jaar – sinds de eerste telling van deze indicatoren in 2008 – publiceerden alle mariene onderzoeksgroepen samen in bijna 1400 verschillende tijdschriften. Ondertussen verschijnen al meer dan 67% van deze publicaties in open access tijdschriften, waar dit in 2008 slechts 29% bedroeg.

Het Belgische marien onderzoek is ook sterk internationaal georiënteerd. In bijna 80% van de publicaties bevindt het studiegebied zich buiten onze landsgrenzen en in 74% is er sprake van internationale samenwerking (zogenaamde internationale co-publicaties). Deze internationale samenwerking gebeurt voor het merendeel met de buurlanden en de VS, maar het netwerk van onze mariene onderzoekers strekt zich uit tot maar liefst 157 landen. Ook werd in ongeveer 26% van de gevallen (2008-2020) een (onderzoeks)schip ingezet voor de dataverzameling, goed voor een totaal van 293 verschillende (onderzoeks)schepen uit niet minder dan 43 landen.

Met deze jaarlijkse beleidsinformerende nota tracht het VLIZ het marien en maritiem (wetenschaps)beleid, de mariene onderzoeksgemeenschap en andere belanghebbenden en betrokkenen te informeren over het karakter en de evolutie van marien onderzoek in België. Uitleg bij de gehanteerde repliceerbare methodologie vindt u in de nota.