Relatie bestedingen (uitgaven) en verplaatsingsmodaliteit. Onderzoek in 18 centrumgebieden in Nederland (Verplaatsings- en Bestedingsonderzoek 2023)

In september 2023 werd dit onderzoek uitgevoerd in 18 centrumgebieden verspreid over Nederland, met als doel objectieve inzichten te bieden in het debat tussen ondernemers, vastgoedpartijen en gemeenten over mobiliteit, bereikbaarheid en economische vitaliteit van binnensteden.

Belangrijke conclusies zijn dat bezoekers die te voet of met de fiets komen, vaker naar het centrum komen en over een langere periode per saldo meer besteden dan vaak gedacht. Per bezoek besteden automobilisten gemiddeld …

In september 2023 werd dit onderzoek uitgevoerd in 18 centrumgebieden verspreid over Nederland, met als doel objectieve inzichten te bieden in het debat tussen ondernemers, vastgoedpartijen en gemeenten over mobiliteit, bereikbaarheid en economische vitaliteit van binnensteden.

Belangrijke conclusies zijn dat bezoekers die te voet of met de fiets komen, vaker naar het centrum komen en over een langere periode per saldo meer besteden dan vaak gedacht. Per bezoek besteden automobilisten gemiddeld meer (€130 per bezoek) dan voetgangers of fietsers (ongeveer €55-€60), maar door hun lagere bezoekfrequentie dragen voetgangers en fietsers op maandbasis juist substantieel bij aan de totale omzet. Dit maakt deze doelgroepen cruciaal voor de economische vitaliteit van centra, vooral in steden waar bezoekers voornamelijk uit de directe omgeving komen.

Het onderzoek laat ook zien dat de keuze van het vervoersmiddel sterk samenhangt met reistijd en afstand, gemak, gezondheid en duurzaamheid. Zo kiezen mensen uit de directe omgeving vaker voor lopen of fietsen, terwijl bezoekers van verder weg sneller de auto of het openbaar vervoer nemen. In grenssteden als Venlo en Roermond zijn automobilisten dominant, mede door Duitse bezoekers.

Daarnaast is onderzocht hoe bezoekmotieven (boodschappen, recreatief winkelen, horeca, cultuur) verschillen per centrum. Bijvoorbeeld, in Arnhem is horeca een belangrijk motief, terwijl in Maastricht recreatief winkelen domineert. Ook zijn er verschillen in verblijfsduur: bezoekers van grotere, recreatieve centra blijven langer dan bezoekers van centra met een boodschappenfunctie.

Voor beleid betekent dit dat maatregelen die voetgangers en fietsers stimuleren niet ten koste hoeven te gaan van economische vitaliteit. Integendeel: een aantrekkelijk, bereikbaar centrum voor actieve mobiliteit kan juist zorgen voor hogere maandelijkse bestedingen. Dit biedt handvatten voor gemeenten en centrummanagers om een balans te vinden tussen bereikbaarheid, leefbaarheid en economische belangen.

Het onderzoek draagt bij aan het ontwikkelen van mobiliteits- en ruimtelijk beleid dat inspeelt op lokale context en doelgroep. Platform Binnenstadsmanagement wil dit onderzoek jaarlijks herhalen om trends te monitoren en kennis verder uit te breiden.