18,3% minder verkeer
In het coronajaar 2020 is het verkeer op de Vlaamse snelwegen gedaald met 18,3%. Het autoverkeer op werkdagen nam af met 21,4%. Het vrachtverkeer, dat kon blijven rijden tijdens het verbod op niet-essentiële verplaatsingen, kende een minder grote daling met 3,6%.
Terwijl het verkeersvolume in januari en februari nog hoger lag dan een jaar eerder, stuikte het onmiddellijk in mekaar na de invoering van de eerste overheidsmaatregelen op 14 maart. De impact was het grootst in april: het autoverkeer nam af met maar liefst 58,8% op werkdagen.
Helft minder files
De gemiddelde ochtendspits in 2020 was goed voor 72km file (versus 155 km in 2019), terwijl de gemiddelde avondfile 61km lang was (versus 119 km in 2019).
Vanaf de start van de eerste lockdown waren meteen ook bijna alle files weg. Vanaf mei kwam het verkeer stilaan weer op gang en nam de filelengte weer wat toe. Desondanks was de gemiddelde filelengte op de Vlaamse snelwegen op alle momenten minstens de helft van het jaar daarvoor.
Filezwaarte lager dan 2012
Voor het eerst lag de filezwaarte (filelengte vermenigvuldigd met de fileduur) lager dan in 2012, zowel op het niveau van heel Vlaanderen als in de regio’s Brussel en Antwerpen. Antwerpen bleef wel de regio met de zwaarste files. In tegenstelling tot elders daalde in Gent de filezwaarte niet als gevolg van langdurige hinder door werkzaamheden op de E17 in Gentbrugge.
Opmerkelijk is de relatief hoge filezwaarte in de avondspitsen van de maand juli. De avondfiles waren toen zwaarder dan het jaar daarvoor. Dat kan verklaard worden door versoepelingen van de maatregelen tegen corona en meer vakantieverkeer met de auto (ten koste van vliegreizen). In het najaar vielen de files langer uit dan tijdens de eerste lockdown, al bleven ze nog altijd beduidend korter dan voor de pandemie.
Terwijl het Verkeerscentrum in 2019 nog 27 dagen telde met meer dan 200 km file, waren dat er in 2020 slechts 7. Ze dateren allemaal van voor de start van de eerste lockdown. Het hoogste cijfer qua filelengte in volle coronacrisis, op maandag 28 september, was "slechts" 160km.
Nauwelijks structurele files
Door de historische terugval van het verkeersvolume is ook de verzadigingsgraad van het snelwegennet fors gedaald. Terwijl in 2019 nog 22% “volzet” was, bleef daar nog slechts 5,6% van over in 2020. De meest verzadigde segmenten waren:
-
de Kennedytunnel richting Nederland en de zone tussen Berchem en Antwerpen-Oost op de Antwerpse ring R1 richting Nederland,
-
de Kennedytunnel richting Gent en de zone tussen Borgerhout en Berchem op de Antwerpse ring R1 richting Gent
-
de noordelijke helft van de Brusselse ring R0 (tussen Machelen en Groot-Bijgaarden)
-
en de E313 tussen Antwerpen-Oost en Wommelgem.
Door het vrijkomen van restcapaciteit op de snelwegen verdwenen ook de structurele files grotendeels, vooral in de ochtendspits. Daardoor sprong de verkeershinder veroorzaakt door wegwerkzaamheden extra in het oog: vooral bij de werven van de Oosterweelverbinding (E17/R1), het viaduct van Gentbrugge (E17) en de E314 in Wilsele.
Enkele opmerkelijke cijfers in 2020
-
Het drukste snelwegstuk van Vlaanderen is opnieuw de zone tussen Berchem en Borgerhout op de Antwerpse ring R1 richting Nederland, met gemiddeld 119.318 voertuigen per werkdag.
-
De drukste tunnel blijft de Kennedytunnel richting Gent, met gemiddeld 65.749 voertuigen per werkdag.
-
De snelweg met de grootste terugval van verkeersvolume, -46,6%, is de A201, de snelweg tussen de Brusselse ring en de luchthaven in Zaventem. Door de coronacrisis waren er minder passagiersvluchten en dus ook minder verkeer naar de luchthaven.
