Na jaren van afwachtend beleid bezinnen zowel gemeenten als het Rijk zich op een actievere rol bij de aanpak van kwetsbare wijken. Welk beleid is effectief om kwetsbare wijken vitaal te maken en te houden? En hoe komt het dat bepaalde buurten afglijden, terwijl andere buurten juist de weg omhoog vinden? Platform31 onderzocht de dynamiek van de leefbaarheid in elf kwetsbare wijken.
Onderzoek in elf stadswijken
De centrale vraag in dit onderzoek is: welke factoren dragen bij aan verval van kwetsbare wijken en hoe kan een negatieve ontwikkeling worden voorkomen of omgebogen? Naast een literatuurverkenning, om lessen te trekken uit de wetenschap en uit de beleidspraktijk van de afgelopen decennia, voerde Platform31 kwalitatief onderzoek uit in elf wijken in zes steden: Den Haag (Moerwijk en Morgenstond), Groningen (Oosterparkwijk en Vinkhuizen), Lelystad (Jol en Zuiderzeewijk), Nijmegen (Meijhorst en Willemskwartier), Rotterdam (Afrikaanderwijk en Tarwewijk) en Zoetermeer (Palenstein). Van deze wijken brachten we de ontwikkeling in kaart over de afgelopen twintig jaar, enerzijds met documentenanalyse en anderzijds op basis van diepte-interviews met meer dan honderd beleidsmakers, wijkprofessionals en bewoners.
Bouwstenen voor wijkgericht beleid
We formuleren zes bouwstenen voor toekomstige wijkgerichte beleidsprogramma’s:
- Waarborg een basisniveau van leefbaarheid met een lange termijn visie en samenhangende aanpak.
- Bied bewoners toekomstperspectief met beleid gericht op de menselijke maat.
- Ook fysieke investeringen dienen hieraan bij te dragen.
- Ontwikkel een sociaal offensief met drie pijlers: sociale basis, sociale stijging en sociale herovering
- Benader wijken vanuit meerschalig perspectief: wat is de rol van de wijk in de stad?
- Sluit aan bij de leefwereld en investeer in vertrouwen van bewoners.
Frisse blik en nieuw elan
Teven trekken we in dit onderzoek lessen uit de body of knowledge die de afgelopen decennia in Nederland rond wijkvernieuwing is opgebouwd. Tal van theoretische inzichten en beleidsinstrumenten zijn nog steeds van waarde, al is de beleidscontext sterk veranderd. Maar er zijn ook nieuwe kansen, uitdagingen en valkuilen. Daarom vereist het werken aan leefbare wijken anno 2020 een frisse blik en een nieuw elan.
