Onvrijwillig deeltijds werk bij vrouwelijke werknemers in de sectoren handel, schoonmaak en woonzorgcentra: kwalitatief onderzoek

Dit onderzoek is aangevat vanuit de hypothese dat de keuze van vrouwen om deeltijds te werken in de sectoren schoonmaak, woonzorgcentra en kleinhandel slechts schijnbaar vrijwillig is, in de zin dat men zich met het profiel en de achtergrond die men heeft zich begeeft op een arbeidsmarktsegment waar de keuzemogelijkheden beperkt zijn. Het zijn eerder de betrokken bedrijven die de keuze maken om het voorliggende werk in deeltijdse banen in te delen als een manier om de arbeidsorganisatie af te st…

Dit onderzoek is aangevat vanuit de hypothese dat de keuze van vrouwen om deeltijds te werken in de sectoren schoonmaak, woonzorgcentra en kleinhandel slechts schijnbaar vrijwillig is, in de zin dat men zich met het profiel en de achtergrond die men heeft zich begeeft op een arbeidsmarktsegment waar de keuzemogelijkheden beperkt zijn. Het zijn eerder de betrokken bedrijven die de keuze maken om het voorliggende werk in deeltijdse banen in te delen als een manier om de arbeidsorganisatie af te stemmen op de marktstrategie, met name het tegemoet komen aan de wensen van de klanten inzake het tijdstip waarop ze bediend willen worden.

Deze hypothese werd uitdrukkelijk bevestigd in de schoonmaaksector, tot op zekere hoogte ook in de sector van de woonzorgcentra, en in mindere mate in de sector van de kleinhandel. Werknemers die uit noodzaak (wegens weinig kwalificaties en geen andere bronnen van inkomen) op jonge leeftijd kiezen voor een deeltijdse job beseffen vaak niet dat ze voor de rest van hun loopbaan aan deze keuze blijven vasthangen en daarbij een risico lopen op een precaire werk- en leefsituatie. Bedrijven die het grondbeginsel van ‘waardig werk’ ernstig nemen zouden zich moeten realiseren dat het werken met deeltijdse arbeidskrachten geen vrijgeleide mag zijn om het werkritme en de vereiste flexibiliteit op te drijven naar een niveau waaraan een voltijds werkende in een gelijkaardige functie nooit zou kunnen voldoen. Als maatstaf kan men uitgaan van het principe dat het voor een deeltijdse werknemer altijd mogelijk zou moeten zijn om er nog een complementaire deeltijdse baan bij te nemen. Het is aan de sociale partners om dit principe op ondernemingsniveau te bewaken.