Vlaamse interbestuurlijke samenwerking in buitenlands perspectief geplaatst: Verkenning van de Nederlandse Regiodeals en Zwitserse Agglomeratieprogramma’s

Dit rapport kadert in het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing II (SBV II, 2021-2025), waarin we in opvolging van eerder regio-onderzoek in SBV I (2016-2020) tal van vraagstukken m.b.t. regionale samenwerking bestuderen. Hoewel dat onderzoek zich in de eerste plaats richt op wat er zich in Vlaanderen afspeelt en hoe de regionale samenwerkingspraktijk kan verklaard en verbeterd worden (zie eerdere publicaties op www.steunpuntbestuurlijkevernieuwing.be), gaan we in dit rapport na in hoeverre er inte…

Dit rapport kadert in het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing II (SBV II, 2021-2025), waarin we in opvolging van eerder regio-onderzoek in SBV I (2016-2020) tal van vraagstukken m.b.t. regionale samenwerking bestuderen. Hoewel dat onderzoek zich in de eerste plaats richt op wat er zich in Vlaanderen afspeelt en hoe de regionale samenwerkingspraktijk kan verklaard en verbeterd worden (zie eerdere publicaties op www.steunpuntbestuurlijkevernieuwing.be), gaan we in dit rapport na in hoeverre er interessante praktijken bestaan in het buitenland die inspiratie kunnen bieden om de Vlaamse interbestuurlijke samenwerking op regionale schaal verder te ontwikkelen.
Concreet kiezen we vanuit een vergelijkend standpunt voor een analyse van twee interessante buitenlandse cases van interbestuurlijke samenwerking, namelijk de Regiodeals in Nederland en de agglomeratieprogramma’s in Zwitserland. Via het Regio Deal programma wordt getracht samenwerking tussen Rijk en Regio in Nederland concreet en vernieuwend gestalte te geven. In Zwitserland probeert men via de agglomeratieprogramma’s eveneens een interbestuurlijke aanpak op regionaal niveau te realiseren waar centrale en lokale overheden samen maatschappelijke vraagstukken aanpakken.

Onze centrale onderzoeksvragen zijn de volgende:
• Welke inhoudelijke doelstellingen staan er binnen de programma’s centraal?
• Hoe wordt de governance hierbij concreet gestalte gegeven?
• Welke actoren (publiek en privaat) spelen welke rollen en nemen welke posities in?
• Welke resultaten levert de aanpak wel of niet op en waarom (niet)?
• Met welke vraagstukken worden beide modellen geconfronteerd?
• Welke lessen kunnen we hieruit trekken voor de Vlaamse interbestuurlijke samenwerkingspraktijk?

Om een systematische vergelijkende analyse van beide cases te kunnen uitvoeren, hanteren we een gezamenlijke vraagstelling en conceptueel raamwerk voor beide programma’s. Daartoe ontwikkelen we als eerste een theoretisch kader aan de hand waarvan we vervolgens de verschillende deelaspecten van de ontwikkelde samenwerkingspraktijken zullen ontleden. We belichten daarbij een aantal dimensies die het mogelijk maken om de Vlaamse samenwerkingspraktijk ten aanzien hiervan te situeren en in een breder perspectief te plaatsen, waarbij we o.a. aandacht besteden aan het wettelijke en organisatorische kader waarbinnen deze cases werken, hoe de procesvoering concreet in zijn werk gaat, hoe er capaciteit en middelen doorheen de samenwerkingsverbanden worden gemobiliseerd en op welke manier aspecten van governance worden vormgegeven.

In een tweede deel koppelen we de leerpunten en inzichten die onze twee casebesprekingen opleverden terug naar de Vlaamse context. We staan daarbij stil bij de aanknopingspunten die onze analyse biedt om te reflecteren op de huidige staat van de Vlaamse interbestuurlijke samenwerking en onderzoeken op welke wijze de weerhouden inzichten zich verhouden tot reeds bestaande praktijken die we in Vlaanderen binnen diverse projecten en programma’s hierrond kunnen aantreffen.