Werkbaarheidsrapport: Meer regelmogelijkheden als oplossing voor hoge werkdruk?

“Mensen kunnen best ‘drukdrukdruk’ zijn, maar zolang ze het gevoel hebben de baas te zijn over hun taken, een zekere vrijheid te hebben, is dit niet altijd een probleem.” Dit citaat uit het opzienbarende rapport ‘Het betere werk’ van de (Nederlandse) Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) van vorig jaar lijkt een van de kernideeën uit de 40 jaar oude theorie van Robert Ka…

“Mensen kunnen best ‘drukdrukdruk’ zijn, maar zolang ze het gevoel hebben de baas te zijn over hun taken, een zekere vrijheid te hebben, is dit niet altijd een probleem.” Dit citaat uit het opzienbarende rapport ‘Het betere werk’ van de (Nederlandse) Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) van vorig jaar lijkt een van de kernideeën uit de 40 jaar oude theorie van Robert Karasek te hernemen. Deze Amerikaanse socioloog was een vurige pleitbezorger van organisatievormen die hoge taakeisen met taakvariatie en ruime autonomie op de werkplek combineren. Een dergelijke vormgeving van functies stimuleert niet alleen de motivatie van werknemers, maar geeft hen ook meer armslag om werkdruk en stress de baas te blijven. Kortom: regelmogelijkheden als recept voor werkbaar werk. Analyses op de werkbaarheidsmonitor 2019 leren ons dat enige nuance bij de uitgangspunten van dit Karasek-model op zijn plaats is.

Werkstress en demotivatie zouden vooral voorkomen in slopende werksituaties, waarbij werknemers in routinejobs niet over voldoende regelmogelijkheden beschikken om met hoge taakeisen om te gaan (‘high strain jobs’). Er wordt verondersteld dat hoge taakeisen op zich niet zo’n groot werkstressrisico vormen: als werknemers voldoende variatie en zeggenschap krijgen, zou ook de werkdruk beheersbaar blijven. De combinatie van hoge taakeisen en veel regelmogelijkheden in de uitdagende ‘active jobs’ leidt precies tot een uitdagende werkomgeving waarin werknemers gemotiveerd worden om nieuwe competenties te verwerven en doeltreffend met prestatiedruk om te gaan.