Publicatie - Studie, onderzoeksrapport, analyse

Gentse Economische Inzichten, 2025, 19: De loonlastenverlaging voor de eerste werknemer. Enkele inzichten

Oorspronkelijke titel: De loonlastenverlaging voor de eerste werknemer. Enkele inzichten

Bron: ugent.be

31-03-2025

Publicatiejaar: 2025 Editie: 19 Aantal pagina's: 28

Sinds 2016 ontvangen startende werkgevers een permanente loonlastenverlaging voor de eerste werknemer via een korting op de werkgeversbijdrage aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).
- De RSZ-vermindering is onbeperkt in de tijd.
- Initieel werden werkgevers volledig vrijgesteld van RSZ-bijdragen; later werd de RSZ-vermindering begrensd tot een maximale korting per kwartaal (3.100 euro sinds 2024).
- In 2023 kostte die maatregel 488 miljoen euro. Doordat voortdurend nieuwe bedr…

Sinds 2016 ontvangen startende werkgevers een permanente loonlastenverlaging voor de eerste werknemer via een korting op de werkgeversbijdrage aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).
- De RSZ-vermindering is onbeperkt in de tijd.
- Initieel werden werkgevers volledig vrijgesteld van RSZ-bijdragen; later werd de RSZ-vermindering begrensd tot een maximale korting per kwartaal (3.100 euro sinds 2024).
- In 2023 kostte die maatregel 488 miljoen euro. Doordat voortdurend nieuwe bedrijven worden opgericht zal, bij ongewijzigd beleid, de kost verder blijven oplopen totdat alle bedrijven een gesubsidieerde eerste werknemer in dienst hebben.
Empirische analyses leiden tot drie bevindingen:
1. Het aantal startende werkgevers steeg met 31% na de invoering van de permanente RSZ-vrijstelling in 2016.
2. Dankzij de RSZ-vrijstelling waren er drie jaar later, in 2019, 7% meer bedrijven met exact één werknemer. Het aantal bedrijven met meer dan één werknemer nam echter niet toe.
3. De nieuwe werkgevers zijn gemiddeld minder succesvol: de bedrijven die dankzij de RSZ-vrijstelling een eerste werknemer aanwierven, namen minder werknemers aan, boekten een lagere omzet, en creëerden minder toegevoegde waarde dan bedrijven die ook zonder de vrijstelling een eerste werknemer zouden hebben aangeworven.
Twee economische modellen bieden in essentie de volgende inzichten:
1. Een neoklassiek model zonder fricties kan de empirische vaststellingen verklaren en voorspellen. Het model suggereert dat de hervorming op lange termijn zal leiden tot de volgende zeer beperkte algemene evenwichtseffecten: (1) een reallocatie van arbeid van grote, productievere bedrijven naar kleine, minder productieve bedrijven; (2) een beperkte stijging van de uurlonen (+0,5%); (3) een minieme daling van de totale productie (-0,01%); en (4) een, bij ongewijzigd beleid, belangrijke budgettaire kost (0,36% van het BBP).
2. Een model met fricties bij de aanwerving van werknemers én productiviteitsschokken op bedrijfsniveau toont aan dat de RSZ-vrijstelling weinig productieve bedrijven enkel aanzet om een eerste werknemer aan te werven en slechts een beperkte impact heeft op het aanwervingsbeleid van meer productieve bedrijven.
Deze analyses roepen vragen op over de doeltreffendheid van de maatregel voor het ondersteunen van economische dynamiek en jobcreatie.
We zien drie pistes voor hervorming: (1) het afschaffen van de RSZ-vermindering voor de eerste werknemer(s); (2) het opnieuw beperken van deze vermindering in de tijd; of (3) het heroriënteren van de middelen om startende ondernemingen gerichter te ondersteunen.

Bron: Gentse Economische Inzichten, 2025, 19, Kerninzichten, p. 2 - 31-03-2025